Wat is Postnatale Depletie?

Postnatale depletie wordt ook wel het Depleted Mother Syndrome genoemd, en is onder de aandacht gebracht

door de Australische arts Oscar Serralach. Volgens hem zou zo’n 50% van de moeders hier last van hebben. Deze

oververmoeidheid en stress die postnatale depletie kenmerken, zouden ontstaan als een vrouw na de bevalling

niet genoeg tijd en ruimte neemt om volledig te herstellen. Dat kan voor fysieke en mentale uitputting zorgen,

en dat is natuurlijk voor jezelf en je kinderen allesbehalve fijn. . Hij is de auteur van het boek The Postnatal

Depletion Cure, waarvan in juni 2022 een nieuwe uitgave is verschenen, wel in het Engels.

Wat zijn de (vage) klachten?

* Je bent constant moe en uitgeput, weinig energie

* Je kunt niet of moeilijk slapen als je eindelijk in bed ligt

* Je bent snel geïrriteerd door kleine dingen en overgevoelig, stemmingswisselingen

* Je bent niet meer zo helder van geest als voor je zwangerschap, slechte concentratie

* Het lijkt wel alsof je nog steeds lijdt aan zwangerschapsdementie, geheugenverlies

* Je libido is niet meer wat het was

* Je staat constant in de fight-or-flight modus, wat betekent dat je altijd in verhoogde staat van alertheid bent.

Dat is vaak in combinatie met overgevoeligheid voor geluiden en licht. Overweldigd zijn

* Je hebt moeite om de zwangerschapskilo’s kwijt te raken

* Je hebt een rommelige buik

* Je hebt een slechte weerstand

*Je hebt het gevoel leeg te zijn

* pijnlijke menstruatie (PMS)

Hoe ontstaat Postnatale Depletie?
Geslachtshormonen hebben effect op gedrag, emoties en het denkvermogen. Zodra een vrouw is bevallen,
vinden er hormonale verschuivingen plaats die ruimte creëren voor een postpartum aandoening. De enorm
snelle daling van oestrogeen en progesteron die volgt na de geboorte is vergelijkbaar met de menopauze.
Om de borstvoeding mogelijk te maken, is de daling van estradiol nodig. Estradiol, gemaakt door de eierstokken,
is de meest voorkomende vorm van oestrogeen in het vrouwenlichaam. Estradiol is van groot belang voor een
gezonde serotonineaanmaak en om het geluksgevoel te waarborgen. Stemmingswisselingen zijn daarbij een
veelvoorkomende klacht, die in de hand worden gewerkt door het ontbreken van het kalmerende effect van
progesteron, wat pas weer aangemaakt wordt tijdens de eerste postpartumcyclus. Deze klachten worden ook in
stand gehouden door de aanwezigheid van een hoge testosteronspiegel na de bevalling.
Oxytocine speelt een belangrijke rol in deze fase. Samen met endorfine ondersteunt het de hechting tussen
moeder en kind, maar ook is voldoende oxytocine nodig voor het kunnen geven van borstvoeding en het
verlichten van de immuunreacties tijdens de zwangerschap en daarna. Moeders die ooit een trauma hebben
ervaren, hieronder valt ook een bevaltrauma, hebben een verhoogd risico op een postpartum depressie. Dit
risico is ook aanwezig wanneer tijdens de bevalling synthetische oxytocine is toegediend.
Niet alleen de geslachtshormonen, maar ook de ontregelde HPA-axis speelt een grote rol. Tijdens de
zwangerschap is er een geleidelijke toename van cortisol. Deze toename wordt grotendeels aangestuurd door
de placenta die CRH (corticotropin releasing hormone) aanmaakt en zo de cortisolproductie van moeder en
foetus beïnvloedt. Na de bevalling valt deze negen maanden lange stimulatie weg waardoor de ‘eigen’ aanmaak
van cortisol door de moeder is verlaagd.
Dit vertaalt zich in een laag cortisolniveau binnen 30 minuten na het ontwaken, de zogeheten CAR (cortisol
awakening response). Een lage CAR wordt in verband gebracht met depressiviteit en andere psychische
aandoeningen. Deze lage ochtendrespons houdt gemiddeld 3 maanden aan, bij een langere periode neemt de
vatbaarheid voor een postpartum aandoening toe.
Naast deze lage CAR ervaren veel vrouwen de eerste jaren van het moederschap als enorm stressvol. Dit heeft
te maken met de transitie naar het moederschap, de zorg voor een pasgeboren baby, de druk op de relatie met
de partner en het oppakken van het de normale dagelijkse werkzaamheden. De chronische stress die hiermee
gepaard gaat, werkt ontstekingen in de hand die leiden tot een serotonine- en melatoninetekort. Dit gebeurt via de verhoogde omzetting van tryptofaan in kyurenine waardoor het minder beschikbaar is voor de aanmaak van serotonine. Kyurenines worden in verband gebracht met psychiatrische ziekten die ontstaan vanuit
ontstekingen.
Negen maanden zwanger zijn, bevallen, slapeloze nachten en misschien ook nog borstvoeding geven: hoe mooi
en bijzonder ook, het moederschap is een flinke aanslag op je lichaam. Hierdoor kunnen er tekorten ontstaan
van essentiële vitaminen en mineralen. Bij onvoldoende herstel worden die tekorten niet goed aangevuld en  kun je behoorlijk uitgeput raken.

Vicieuze cirkel
De oververmoeidheid en uitgeputheid die vrouwen kunnen ervaren door onvoldoende herstel na de bevalling,
kan ervoor zorgen dat ze in een vicieuze cirkel terecht komen vol met ongezonde gewoontes. Zo kan je koffie
harder dan ooit gaan nodig hebben, wat averechts werkt omdat met koffie een stresshormoon vrijkomt
waardoor je bloedsuikerspiegel daalt. Hierdoor zal je energieniveau alleen nog maar meer dalen. Dit kan
doorgaan tot ver na de babytijd. Door de oververmoeidheid kan ook gezond eten erbij inschieten, waardoor je
voedingsstoffen tekort kunt komen, wat nog meer vermoeidheid zal triggeren.

Hoe kom je er weer vanaf?
Tijd nemen om te herstellen
Het is daarom super belangrijk om in het ‘vierde kwartaal’ van je zwangerschap alle tijd te nemen om te
herstellen. Helaas komt hier in de praktijk vaak weinig van terecht.
* Het is belangrijk tekorten aan vitamines en mineralen aan te vullen door middel van de juiste voeding en
supplementen. Het gaat hierbij om vitamine B12, zink, vitamine C, vitamine D, magnesium en koper. Eet meer
fruit en groente. Kies verder zoveel mogelijk voor volkoren producten, gezonde vetten (zalm, avocado) en ontbijt met een flinke dosis proteïne (eieren). Vermijd suiker, cafeïne en bewerkt voedsel zoveel mogelijk.
* Neem meer rust. Het is niet te laat om alsnog meer tijd en aandacht te besteden aan jouw rustmomenten. Dat
hoeft niet te betekenen dat je je baan moet opzeggen, maar bijvoorbeeld wel dat je gewoon een keertje
tegelijkertijd met je kindje naar bed gaat in plaats van daarna nog een film te kijken.
* Kan je niet goed in slaap komen ‘s nachts? Er zijn methodes die je kunt proberen om sneller in slaap te komen. Bijvoorbeeld met speciale ademhalingsoefeningen, meditatie of een slaapmuziekje die je van Youtube plukt.
* Geef jezelf me-time, want jij bent ook belangrijk! Misschien heb je na de geboorte van je kindje het idee dat al je aandacht uitgaat naar het zorgen voor je kleine, maar vergeet ook zeker jezelf niet. Plan momentjes in voor jezelf om te gaan sporten, met vriendinnen te lunchen of een middagje naar de sauna te gaan,  bijvoorbeeld. Als het maar iets waar jij blij van wordt.

Miriam Lassche - 10 november 2022 - 7 december 2022 - Onderdeel van de opleiding Hormoon expert coach